Przedawnienie długu – czy dług może się przedawnić?

Przedawnienie długu - czy dług może się przedawnić? - KredytOK
DATA: 28 listopada, 2022

„Nie chowaj głowy w piasek” i staraj się regulować swoje należności. Na pewno wiesz, że przeterminowane płatności nie zostaną Ci darowane, prędzej czy później będziesz musiał je spłacić, i to z naliczonymi odsetkami. Okazuje się jednak, że dłużnicy w wielu przypadkach mogą liczyć na przedawnienie długu. Kiedy przypada termin przedawnienia długu? Czy wszystkie zobowiązania finansowe mogą ulec przedawnieniu? Czy rzeczywiście warto czekać na przedawnienie długu i czy w takiej sytuacji dochodzi do braku konieczności spłaty zadłużenia? Dowiedz się więcej już teraz, tym bardziej, jeśli tracisz płynność finansową i nie radzisz sobie z regulowaniem powstałych należności.

Czym jest przedawniony dług?

Pojęcie przedawnienia długu jest uregulowane prawnie, mówi o nim Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93). Co właściwie oznacza przedawnienie długu? To możliwość uchylenia się od zaspokojenia roszczenia wierzyciela, jeśli od obowiązku spłaty zobowiązania upłynął określony czas.

Kiedy przedawniają się długi?

Termin przedawnienia roszczeń jest różny i zależy od rodzaju zobowiązania względem wierzyciela. Za ten podstawowy termin przedawnienia długów uznaje się 6 lat i wynika to z obowiązujących w Polsce przepisów prawa, zgodnie z zapisami w Kodeksie cywilnym. Warto jednak wiedzieć, że termin ten zmienia się w zależności od typu zadłużenia. W przypadku przedawnienia długu, który dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej, podstawowy termin to 3 lata. Taki sam termin przedawnienia długu obowiązuje wtedy, kiedy zobowiązanie wynika z roszczeń o świadczenia okresowe. Co istotne, bez względu na rodzaj roszczenia, termin przedawnienia długu liczony jest zawsze od daty wymagalności roszczenia, czyli od dnia, w którym dłużnik powinien najpóźniej uregulować należność, ale tego nie zrobił. W takiej sytuacji wierzyciel zyskuje prawo do żądania zaspokojenia swojej wierzytelności.

Datą wymagalności roszczenia w przypadku zobowiązań bankowych lub pożyczkowych jest końcowa data ich spłaty. Dokładnie tak samo jest w przypadku zaległych rachunków wszelkiego typu. Co ciekawe, data wymagalności spłaty zobowiązania może ulec zmianie. Dzieje się tak w przypadkach, w których wierzyciel wypowiedział umowę wcześniej. Wtedy terminem spłaty jest ostatni dzień przypadający w okresie wypowiedzenia. Jeśli termin przedawnienia wyliczany jest na co najmniej 2 lata, jego koniec przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, czyli 31 grudnia, bez względu na termin, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Zgodnie z przepisami polskiego prawa wyróżnia się co najmniej kilka terminów przedawnienia. To między innymi:

  • Przedawnienie długu po 1 roku. Dotyczy na przykład koniecznych opłat za jazdę środkami komunikacji miejskiej bez biletu lub bez ważnego biletu,
  • przedawnienie długu po 2 latach. To roszczenia bankowe, na przykład z tytułu braku spłaty debetu na koncie bankowym,
  • przedawnienie długu po 3 latach. Przedawnieniu długu po tym okresie ulegają wszelkie roszczenia z tytułu kredytów, kart kredytowych, pożyczek, ale również te z tytułu usług telekomunikacyjnych, zaliczek czynszowych bądź czesnego za studia,
  • przedawnienie długu po 5 latach. Przedawnienie długów w tym przypadku dotyczy roszczeń z tytułu zobowiązań podatkowych względem Urzędu Skarbowego,
  • przedawnienie długu po 6 latach. Po 6 latach następuje przedawnienie długu z tytułu roszczeń, które zostały zatwierdzone wyrokiem sądu albo innej, uprawnionej do tego instytucji. Wyjątkiem są świadczenia okresowe, które pomimo takiego zatwierdzenia przedawniają się po upływie 3 lat.

Przerwanie biegu przedawnienia

Ważnym pojęciem, które warto uwzględnić, opisując termin przedawnienia długów, jest przerwanie biegu przedawnienia. Jest ono uregulowane prawnie i ma zabezpieczać interesy wierzyciela. Czynność, którą zrealizuje wierzyciel w ramach przerwania biegu przedawnienia, sprawia, że przedawnienie długu bankowego lub każdego innego biegnie od nowa. Jakie czynności, które może zrealizować wierzyciel, przerywają bieg przedawnienia? Oto kilka przykładów:

  • mediacje w celu polubownego rozwiązania konfliktu pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem,
  • podpisanie ugody,
  • dobrowolna wpłata dłużnika na poczet spłaty zadłużenia,
  • pozew do sądu złożony przez wierzyciela,
  • wniosek o wszczęcie egzekucji komorniczej,
  • wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.

Jakie długi się nie przedawniają?

Przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe, na przykład z tytułu spłaty kredytu bankowego, regulowania czynszu mieszkaniowego czy zaciągniętej pożyczki pozabankowej. W przypadku innych roszczeń nie można mówić o terminie przedawnienia. Przykładem roszczeń, które nie mają terminu przedawnienia, są te o charakterze rodzinno-opiekuńczym, między innymi z tytułu alimentów. Termin przedawnienia nie ma swojego zastosowania również w przypadku roszczeń o ochronę dóbr osobistych czy współwłasności rzeczy. Przedawnieniu nie ulegają także długi, które powstały w wyniku zbrodni wojennych bądź zbrodni przeciwko ludzkości.

Gdzie sprawdzić, czy dług jest przedawniony?

Dłużników oraz wierzycieli interesuje nie tylko to, kiedy następuje przedawnienie długu czy w jaki sposób można przerwać bieg przedawnienia. Istotną informacją jest również ta, która dotyczy możliwości weryfikacji, czy dany dług jest już w ogóle przedawniony. To kluczowe, jeśli bierze się pod uwagę prawa dłużnika oraz wierzyciela. Przedawnienie długu skutkuje przecież tym, że dłużnik nie musi regulować należności, a wierzyciel nie może się o zapłatę ubiegać.

W praktyce najlepiej jest sprawdzić przedawnienie długu, weryfikując fakturę, rachunek czy umowę. Na takich dokumentach musi widnieć termin wymagalności zapłaty zobowiązania, od którego liczony jest przedawniony dług. Należy przy tym pamiętać, że roszczenia o różnym charakterze mogą mieć inny termin płatności oraz przedawnienia. Samodzielne stwierdzenie przedawnienia się długu nie zawsze jest łatwe, zarówno dłużnik, jak i wierzyciel nie muszą przecież znać wszystkich regulacji prawnych.

Innym sposobem na sprawdzenie, czy dług jest przedawniony, może być weryfikacja raportów BIK lub KRD. To właśnie Biuro Informacji Kredytowej i Krajowy Rejestr Dłużników odnotowują i przechowują wszelkie dane o zobowiązaniach, zarówno osób prywatnych, jak i firm. Raporty służą najczęściej w celu analizy zdolności kredytowej potencjalnego klienta i są wykorzystywane przez banki oraz instytucje pożyczkowe. Każdy ma jednak prawo sprawdzić swój raport bezpłatnie, raz na 6 miesięcy. Zdarza się, że zadłużenie powstaje nieświadomie, bardzo często dłużnik zapomina o zobowiązaniu, gubi rachunki i nie pilnuje terminów płatności miesięcznych rat. Analiza raportu BIK lub KRD pozwala zdobyć informacje o wszelkich zobowiązaniach, również tych, których termin zapłaty już minął. Ważne jest również to, że raporty BIK zawierają dane z ostatnich pięciu lat, nawet jeśli zobowiązanie zostało uregulowane.

Przedawnienie długu a wpis do hipoteki

O ile w przypadku kredytów gotówkowych na dowolny cel termin przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego po 3 latach od daty wymagalności spłaty takich zobowiązań, o tyle przy kredytach hipotecznych w praktyce trudno jest mówić o przedawnieniu, ponieważ są one dodatkowo zabezpieczone wpisem do hipoteki nieruchomości. Bank, który udziela kredytu hipotecznego, zostaje wpisany do księgi wieczystej jako wierzyciel hipoteczny. W praktyce oznacza to, że zyskuje prawo do egzekwowania kwoty z tytułu niespłaconych rat. W tym przypadku nie ma terminu przedawnienia, ale bank może dochodzić swoich roszczeń tylko do wysokości sumy hipotecznej oraz z ograniczeniem do nieruchomości zabezpieczonej hipoteką. Bank nie odzyska z hipoteki kwoty odsetek, może też odzyskać roszczenie tylko do wartości nieruchomości, jaka jest określana w chwili egzekwowania roszczenia.

Należy mieć na uwadze, że chociaż banki mają do tego prawo, to jednak nie egzekwują roszczenia zabezpieczeniem hipotecznym już po niespłaceniu jednej, miesięcznej raty czy w sytuacji opóźnień w płatnościach. Kredytobiorcy najczęściej boją się, że nawet niewielkie zadłużenie spowoduje odebranie im nieruchomości. Realnie tak się nie dzieje, a instytucji bankowej również zależy na korzystnej współpracy z klientem. Banki nie zarabiają przecież na części kapitałowej rat, ale na odsetkach. W pierwszej kolejności następuje więc wszczęcie mediacji, a później skierowanie przedawnionego roszczenia do windykacji. Dopiero następnym etapem jest wniosek do komornika sądowego, czego efektem może być licytacja mieszkania.

Przedawnienie długu a historia kredytowa

Przedawnienie długu istnieje w raportach BIK, BIG czy KRD, a usunięcie takich informacji jest możliwe dopiero po 5 latach od ich powstania. Okazuje się, że chociaż dług ulega przedawnieniu i dłużnik nie ma już obowiązku jego spłaty, to jednak taki zapis nie wpływa pozytywnie na historię kredytową. Wręcz przeciwnie, dla banków i instytucji pożyczkowych jest to wyraźny sygnał o wiarygodności i wypłacalności potencjalnego klienta. Przedawnienie roszczeń i brak spłaty należności przez dłużnika z reguły przyczynia się do wydania negatywnej decyzji o możliwości skorzystania z finansowego wsparcia w postaci kredytu lub pożyczki.

Dłużnicy, których historia kredytowa wskazuje na niespłacenie należności z tytułu zobowiązania w określonym terminie, mogą korzystać z ofert firm pożyczkowych, które nie weryfikują raportów BIK. Zawsze warto się jednak zastanowić, czy kolejna pożyczka jest dobrym rozwiązaniem, skoro już wcześniej płynność finansowa została utracona na tyle, że raty nie były regulowane w wyznaczonym terminie. Nigdy również klient banku czy instytucji pozabankowej nie powinien liczyć na to, że wierzyciel nie będzie chciał dochodzić roszczeń. Z reguły powiadomienia o terminie spłaty miesięcznych należności wysyłane są już w dniu, kiedy taka płatność jest wymagana.

Potrzebujesz dodatkowej gotówki?

Wyślij wniosek pożyczkowy

Kategoria:

Wyślij wniosek